همیشه در سفر

آفتاب ساحل و دریای بی نظیر و راحت این تصویری است که از جزیره کیش درون ذهن بسیاری از گردشگران باقی می ماند و آنها را ترغیب می کند مكرراً و چند باره راهی این جزیره شوند. سفری که در لمحه همه اعضای خانواده می توانند سر پشه دره کنار نيز از امکانات و تفریحاتش سود کنند ليك سهم زنان از گردشگری و امکانات در این جزیره چقدر است؟

دریا و هور و ماهتاب
تصویری که لذا بعد از سفر به جزیره کیش مدخل سرپوش ذهن زنان ایرانی باقی می ماند، تصویر فاحش و دلچسبی است؛ تفریحات خانوادگی درون کنار تفریحات مخصوص به خودشان که می تواند ساعت های خوش و شادی برایشان بسازد. امکاناتی که شادماني و نيز سلامتی آنها را مدنظر صبر داده و باز سلیقه های مختلف را با رعایت شئونات و عرف اجتماع جمعيت ایران راضی می کند شاید چنانچه از زنان مسافر جزیره کیش بپرسید چه چیزی از این سفر درب ذهن شوكت باقی مانده اول از كلاً به ساحل و دریای آن اشاره کنند شنا داخل خلیج فارس سر پشه دره فضایی مطمئن و ناامن و پلاژ ویژه بانوان، یک تجربه به یادماندنی است جداسازی فضای شنای بانوان و آقایان باب جزیره کیش برخلاف کشورهای حاشیه خلیج فارس، امکان كاربرد بهره جويي از دریا، خورشيد و امکانات جانبی ساحلی را برای زنان فراهم کرده است.

 
البته این، جمله امکانات دریایی جزیره کیش نیست. محب دارید غواصی را تجربه کنید و تا حدودی وقت حسن را یاد بگیرید؟ درب جزیره کیش امکان غواصی با مربی خانم برای بانوان محفوظ آمين گويي شده است. نرمش تمرين های آبی مانند جت اسکی و پاراسل هم این روزها طرفداران زیادی بین خانم ها پیدا کرده که عام آنها را می توان در آب های نیلگون خلیج فارس و جزیره کیش آزمايش کرد. تو کنار دریای بی نظیر، شمس و ساحل جزیره مهلت خاصی را برای حل یکی از مشکلات اساسی تندرستي بهبود بانوان ایجاد کرده است؛ غرامت کمبود ویتامین حیاتی D . ویتامینی که خیلی با فرزندان خود راهی کیش می شوند تا فرزندان كم سن شان بتوانند این ویتامین را بصورت طبیعی دریافت کنند.

 
در کنار اینها دوچرخه و موتور سواری مدخل سرپوش پیست های مخصوص باز از ممارست اسب سواري های پرطرفدار و محبوب داشتنی برای زنان ایرانی است و دروازه اندر جزیره کیش فضای امنيت و استاندارد، فرصت فايده ستاني و زيان از این پياده روي ها را برای زنان ایرانی دروازه اندر سنین نامشابه و آشنا ایجاد کرده است. حالا از بازي کمی فاصله بگیریم و سراغ تفریحات دیگر برویم. گر شانس بیاورید و ميقات برگزاری کلاس های دوره ای به کیش سفر کنید، می توانید داخل این کلاس ها همچنين شرکت کرده و تعليمي ببینید در جزیره کیش کلاس های عصر ای آشپزی مدرن و سنتی همتا تهیه «فست فودها» برای زنان برگزار می شود که طرفداران زیادی دارد و خانم هایی را که به دنبال تجربه دستورهای غذایی جدید و یاد دوست شدن و رميدن آنها هستند، راضی می کند.

سفری که می تواند زنان را پشت از قراردادبستن چند روز لبالب نشاط همراه با تجربه های متفاوت و به یادماندنی، بار دیگر به زندگی اجتماعی و خانوادگی پر انرژی تر و تروتازه خرم تر نيرنگ ساز گرداند.

روستای عرق ملخ تو شهرستان سمیرم در ۱۶۰کیلومتری قبله غربی اصفهان نهاد استقرار دارد. روستای عصير حل ملخ در گستره انتها کوه دنا سرشار از چشمه‌سارهای نوش و سرد و آبشارهای خروشانی است که عصير حل خود را از ذوب شدن برف کوه دنا تامین می‌کند.

 به كلام بيان اهالی رستاق سال‌ها قبل، وقتی مزارع غله روستاهای اكناف مورد تهاجم ملخ‌ها طمانينه آرام گرفت، از محلول ذوب خوي بزاق این چشمه برجسته برای دفع بلا استفاده کردند و آنها را یکجا هدر کردند.

 این آبشار به آبشار تخت سلیمان نیز معروف است. رخ تسمیه این صف به دلیل تكه سنگ برجسته و طبیعی است که به نظير یک خدك روی رودخانه آب ملخ قرار ناراحت است و دو دروا را به یکدیگر متصل می‌کند.

 

در محل تخت سلیمان، طی یک پدیده ناياب طبیعی، آب رودخانه ماربر برای مدتی ناپدید شده و سپس کمی جلوتر سر پشه دره بستر خود هویدا می شود.

آبشار آب دهان مني ملخ از نوبت بخش تشکیل شده است. اولین قسمت دم سرچشمه آبشار است که از زهره کوه بیرون می‌آید و بخش دیگر که سر پشه دره زیر سرچشمه حين قرار گرفته، طاقدیسی سبز صبغه است که مثل قنطره روی رودخانه ماربر خم شده است.
شاید برایتان جالب باشد چنانچه بدانید که موقعیت جغرافیایی روستای آب ملخ مانع از لحظه می شود که هور و ماهتاب بیش از سه ساعت درب این قريه توقف کند. بنابراین، شما در آب ملخ درطي سه ساعت بازهم طلوع خورشید را خواهید دید و همچنين غروب طرفه العين را. به همین دلیل است که این روستا به روزستای نیمروز نیز معروف است.

کرمانشاه یکی از کهن ترین شهرهای ایران است و درون دوران باستان اعتبار هایی چون الیپی، کانبادین و قرمسین به لحظه اطلاع می شد و بعدها شهرت اسم کرمانشاهان و کرمانشاه به خود ناراحت است. کلمه کرمانشاه نخستین بار داخل حدود سال 279 ه.ق توسط بان فقیه همدانی در کتاب «مختصرالبلدان» به کار رفته است.

 استان کرمانشاه 24998 کیلومتر مربع مساحت دارد و براساس آخرین تغییرات مدخل سرپوش 1390 از 14 شهرستان، 31 شهر، 31 بخش و 86 دهستان تشکیل شده است. جای جای این استان دارای رگه با مظنه طبیعی، تاریخی و معنوی است. درون هر یک از ملك های اسلام داير غرب (شاه آباد)، بیستون، پاوه، تازه آباد، ثالث باباجانی، جوانرود، دالاهو، روانسر، سرپل ذهاب، سنقر، صحنه، قصرشیرین، کرمانشاه، کرند غرب، کنگاور، گیلانغرب و هرسین می توان آثاری از پیشینیان یا اثری طبیعی را مشاهده کرد.

 
محوطه تاریخی بیستون محوطه باستانی بیستون تنها مجموعه و اثری از استان کرمانشاه است که مدخل سرپوش فهرست جهانی نگارش شده است. از کوه بیستون داخل متون تاریخی با عنوان های بغستان، بهستان و بهستون یادشده است. این مجموعه دارای رگه کم نظیری است. تمثال برجسته و کتبیه داریوش از متعلق جمله است. این پرتره برجسته مربوط به هنگام دنيا هخامنشی است، موتلف سنگ نقش طرح تمثيل داریوش ازل کتیبه ای فنا دارد که یکی از تبعات ادبی نوبت تاریخی به حد می رود. 

 سوغات کرمانشاه
معروف ترین سوغاتی که از کرمانشاه می توان خزید روزي معيشت برنجی و غذا رزق خرمایی است. هرچند این شیرینی ها باب همه جای کرمانشاه لياقت و عدم دارد وليكن مرغوب ترین نغن خوراك برنجی و طعام خرمایی را تو بازار سنتی کرمانشاه می توان تهیه کرد. غذا رزق برنجی کرمانشاه این روزها شهرت صف ای ییدا کرده و نه تنها به استان های دیگر صادر می شود، بلکه تو استان های دیگر باز تهیه می شود و به فروش می رسد. افزون بر روزي معيشت برنجی و غذا رزق خرمایی، کاک، پيه کرمانشاهی، سقز کردی و تخمه سنقری را حتي می توان لقب كلمه و ننگ برد که دروازه اندر شهرهای دیگر ایران معروف است.

   
هنرهای سنتی
هنرهای سنتی استان کرمانشاه داخل عین زیبایی تنوع خاصی دارد که می توان به گلیم بافی، موج بافی، غشا بافی، جاجیم بافی، قالی بافی، نمدمالی، گیوه کشی، چیغ بافی و قلم زنی اشارت کرد. چاقوسازی و هنرهای ظریف فلزی درب شهرهای سنقر و کرند بسیار معروف است. گیوه های این استان نیز با استان های آذربایجان غربی و کردستان متفاوت است. بازهم گیوه زنانه تولید می شود و بازهم دمپایی گیوه ای بافته می شود. ای استان یکی از مراکز مهم ساخت سازهای سنتی ایران است و تار، سه تار، تنبور و دف بیشتر از سایر سازها ساخته می شود.

در کرمانشاه کباب های دیگری هم تهیه می شود از يكباره کباب سه سیخ سنقر. این کباب سر پشه دره شهر سنقر کلیایی از كوره های کرمانشاه متداول بود اما رفته رفته آوازه دم تا کرمانشاه قلق و دروازه اندر گذشته برای خوردن این کباب از شهرهای نامشابه و آشنا به سنقر می رفتند. این روزها تو برخی مطعم های کرمانشاه هم نمود نشان دادن می شود. برای تهیه کباب سه سیخ که سر پشه دره سنقر به برگ معروف است از چربی و پیاز کمتری تمتع می شود و به جای یک سیخ کباب از سیه سیخ فايده ستاني و زيان می شود و بسیار خوشمزه است.




اعتبار برخی ملاحت و دافعه های گردشگری کرمانشاه مسلما ادا كردن به حدود 4 هزار تاليف تاریخی و طبیعی درب مطلبی کوتاه نمی گنجد. استانی که دارای روستا ها سراب و مغاك کم نظیر است و صدها خاصيت تاریخی کمتر مشخص و ناپيدا شده دارد نیاز به معرفی مفصل ترین دارد. قصد یادآوری لبه جدا ای از شکوه و زیبایی این سرزمین است.

سقالکسار روستایی است از حومه بخش مرکزی مدينه رشت در استان گیلان ایران که درون ۱۵ کیلومتری نواحي پهلوها شهر رشت دروازه اندر دهستان لاکان سكون دارد در نواحي مزار ارباب سید شریف دریاچه های متعددی هويت عرضه دارد که دارای طبیعت بسیار زیبایی می باشند. یکی از بزرگترین این دریاچه ها (استخرها) سد خاکی سقالکسار می باشد که سر پشه دره نزدیک چماچاه و روستای سقالکسار حقيقت شده است و مدخل سرپوش تمامی فصول مسافران را به سمت خود انجذاب می کند. با حدود یک منزل برزن ساعت رانندگی از رشت می توان به این روستای زير العاده دلچسب رسید.

 
روستای سقالکسار با چشم اندازی زیبا، سرشار از سکوت دریاچه ایست که انبوهی از دار های جنگلی سر به گردون فضا کشیده  لحظه را احاطه کرده است. سقالکسار غیر از این دریاچه، جذبه های طبیعی زیادی دارد کافی است سری به این قصبه بزنید و با مردم مهربانش که پيشه اکثر آنها کشاورزی  است از نزدیک شناخت شوید. مزارع برنج و بوی شالی و خوشه های طلایی رنگش داخل فصل بهره برداری از برنج نمود ای خاص به این روستای خوش آب و هوای گیلان می دهد و گفتنی است دریاچه سد سقالکسار سر پشه دره هر فصلی زیبایی های خاص خودش را دارد.  

 
راه دسترسی به روستای سقالکسار

آدرس و مسیر دسترسی به روستای سقالکسار از اتوبان قزوین به رشت : بعد از پلیس راه، تقاطع روگذر به سمت فومن، آقاسید شریف (که موزه میراث روستایی در این مسیر محقق حادث شده است).

مسیر قصه ها: ديار «هاناو» دروازه اندر آلمان، محل تولد برادران گریم است. یاکوب و ویلهلم گریم، قصه های جاودانه فراوانی برای کودکان خلق کرده اند. درب این شهر، خیابانی است به نام سمر که به هشت پارک طبیعی و چندین آبادي منتهی می شود. از معروف ترین رمان زبانزد های فولکلوریک این تاخت برادر نویسنده، سفیدبرفی، سیندرلا، هانسل و گرتل و شنل قرمزی است که داخل ایران نیز بسیار مشهورند.

مسیر خانه های قدیمی: داخل شهر «لیمبورگ آن» مدخل سرپوش «لاهن» آلمان، غرفه های قدیمی که به سبک زیبایی نوسازی شده اند، در کوچه های تنگ و پیچ درون پیچ، فضایی خاطره انگیز از گذشتگان سير آلمان را تداعی می کنند. این ولايت برج و روستاهای کوچک آن، در مسیری 2800 کیلومتری، از فريبنده ترین مسیرهای گردشگری آلمان به شمار می روند.  

مسیر رمانتیک: شهرهای بسیار قدیمی دروازه اندر آلمان نامعدود و معدود است؛ از جمله، «روتن بورگ»؛ شهری بازمانده از قرون وسطی که با رابطه داشتن قصر معروف «نوی شوان اشتاین» که در دوره کوه های آلپ صحيح شده است، معروفیت جهانی دارد. مسیر دسترسی به این قصر، از رویایی ترین و رمانتیک ترین مسیرهای گردشگری است.

این پل قرار بود درون سال های خیلی سابق ساخته شود، ليك جنگ سرد، ساخت متعلق را به تعویق انداخت. امروزه قایق ها و کشتی ها متناسب با این کانال می توانند از صف راین لند به راحتی به برلین بروند. بزرگواري این قنطره آبی به قدری زیاد است که به «وان حمام بتونی یک کیلومتری» هم نهان شده است! پل روگذر ماگدبورگ درب نزدیکی ماه برلین و سر پشه دره شمال ملك ماگدبورگ آلمان صحيح شده و این سازه، طولانی ترین سازه آبی آفاق است.

قلیه ماهی: چند تکه ماهی شوریده است که درون ظرفی مملو از ملغمه ای مس از تمبر هندی و ادویه جات، غوطه مسرت بخش Ĥ غم انگيز هستند. طعم ترشی دارد. قلیه میگو هم همین معجون است با این تفاوت که به  جای ماهی ،چندین میگو دروازه اندر معجون غوطه می خورند.

ماهی صبور: لذیذترین و سر پشه دره عین حال چرب ترین غذای دریایی که معمولا داخل تابستان، در خارج آنسو اولاد بام غرفه ها کباب می شود و چون سنگین است، ظهر  آدينه می خورند تا بعدش بخوابند. این ماهی پرتیغ را با مهارت می شکافند، ادویه می زنند و کباب می کنند.

خرما: آبادان، 12 عندليب هکتار نخل زار دارد که سالانه 70 هزاردستان تن اطوار خرمای سعمران، برحی، گنتار، حلاوی، بریم و... تولید می کند. بسته های خرمای بریمی، خِربتی که نوعی خوردنی زردرنگ از نی است، رنگینک که معجون پرانرژی خرما، آرد و دهن و مُعسل (یعنی عسلی شده) که مخلوط شیره، کنجد و خرماست، سوغات خوبی هستند.

کلیسا و مسجد
اینجا تنها نقطه سر پشه دره ایران است که کلیسا و مسجد همسایه اند. کلیسای ارامنه در در حیاط مدرسه ادب و دیوار به دیوار مسجد قايد موسی کاظم (ع) یا هم مسجد بهبهانی ها رسم دارد. در داخل حیاط مدرسه و کنار کلیسا هم، یادمان کشتار صد سال پیش ارامنه توسط عثمانی ها دیده می شود.

 
بازار ماهی فروشان
بوی زهم ماهی بیداد می کند و هیجان موج می زند. سوله ای با سه راهروی لیز. خيز طرف راهروها، دکه های ماهی فروشان است. مساحت حجره های ماهی فروشی به سختی به چهار مترمربع می رسد و سکویی خیس و لزج مملو از ماهی جلویشان است. روی تخته های وایت برد كنيه ماهی ها سر پشه دره ابعاد کوچک، متوسط و بزرگ، قیمتشان و تاریخ نهار حک شده است. مردم یاد صرافی ها می افتد که قیمت سکه و دلار را روزانه تعیین می کنند. کنار سوله، اسکله صیادی ثامن الائمه است و نزاكت مال سوتر، اتاقکی شیشه ای که چند مرد و منكوحه سفیدپوش در وقت حسن به پاک کردن ماهی مشغولند. 

استادیوم تختی
«آبادان، برزیلته» این استادیوم قدیمی و یغور، كورس دور سکوی سیمانی دارد که مدخل سرپوش شرق و مغرب باخترزمين ناپديدشدن و خاور زمین چمن نامناسب، لمیده اند. این كورس دور سکوی سرد خاکستری رنگ مدخل سرپوش روزهای بازی صنعت نفت آبادان، نشان و پلاسيده می شوند. بیرون استادیوم، چند نورسته و پير بامیه می فروشند و درون استادیوم، صدای طبل و سنج نهان عمود پاينده است. از روی سکوهای شرقی می توان استوانه های پالایشگاه را که باب غرب استادیوم هستند، دید. نفت آبادان، موعد هاست فام لیگ برتر را ندیده است.

بهمنشیر
این رودخانه 90 کیلومتری که عرضی حدود 600 متر و عمقی حدود چهار متر دارد، بدوی و قدرت نخورده است. نامش را از شهری به همین كنيه که داخل زمان اردشیر بابکان، موسس سلسله ساسانیان، در پررونق فعلی ساخته شده بود، گرفته. کنار این رود پارک ساحلی نهاد استقرار دارد، ولي بخش قابل توجهی از فاضلاب شهری باز به این رود می ریزد و برای همین مملو از آشغال و لجن و لای است. حاشیه نشینان آبادان در حاشیه بهمنشیر، زندگی می کنند.     

  فرزند بهمنشیر که 90 کیلومتر طول دارد مدخل سرپوش شمال جزیره پررونق جاری است و به خلیج‌فارس می ریزد

بریم (berim)
تافته جدابافته آباد که محل زندگی کله ستبر های شرکت نفت است. این شهرک ویلایی، نگهبانی دارد و تردد شبانه غیرسکنه در حين ممنوع است. گر هم زیادی بایستید، سین جیم تان می کنند. تمام سیم کشی و کولرهایش، زیرزمینی است و خدمات و عموماً تعمیرات لمحه توسط شرکت نفت اجرا می شود.

محله بریم چون در کنار اروند رود شکل گرفته، نامش را از کلمه انگلیسی بریم (berim) به معنای کناره و لبه گرفته است. بعضی ها هم می گویند محل روییدن خرمای بریمی است یا نام مولا خداوند قبلی اش ابوابراهیم بوده است.

اروندرود
آبادانی ها با نيستي همجواری با اروندرود، دستشان به عرق این رودخانه نمی رسد. حصارهای نظامی، پالایشگاه، فرودگاه و گمرک و بندر، مانع این دسترسی هستند. اروندرود 110 کیلومتری که عرضش به 2 هزار متر همچنين می رسد. چهار بار دروازه اندر شبانه روز غيض و مد دارد و سالی 50 تن رسوبات کارون، دجله و فرات را به خلیج پارس عجم می ریزد. ثانيه سوی اروند، عراقی ها هستند که عصرهای جمعه، لب چشم بندي می آیند.

پارک ولايت برج رشت قدیمی ترین پارک رشت می‌باشد که باغ مولا نیز نامیده می‌شود و دارای نوبت بخش مکانیزه و باغ می‌باشد.

این پارک بنابرين از فقدان اکبر خان از طریق تركه به تنها عذرا سليله و پسر زنده مانده او رسید که در حباله نکاح پسرعموی خود راستگو خان اکبر مهيب تنومند الملک (سردار معتمد بعدی) بود و از این تاریخ به باغ محتشم شهرت یافت. بعدها در دوره پهلوی این پارک سر پشه دره ازای بدهی‌های مالیاتی به تصرف دولت مدخل و هزينه و از متعلق تاریخ به عنوان پارک عمومی مورد سود اهالی ولايت برج قرار گرفت.

عمارت کلاه فرنگی درب باغ محتشم

این پيكر بنایی نفيس باشكوه و به یادگار مانده از اواخر اوقات قاجار است و چون داخل باغ مولا ساخته شده از يكسر جاذبه‌های دیدنی شهر رشت به حساب می‌آید.

مصالح به کار رفته تو بنا از قسم آجر و چوب بوده و بام ثانيه به كنا خرپشته ای و پوشش طرفه العين از قسم سفال خمره ای تعبیه شده،که درب زیر طرفه العين سفال هایی قرار ناراحت اند که کار آنها عایق بندی گرمایی و سرمایی ساختمان و نگه داری سفال می باشد.

دور تا پيرامون ساختمان درون طبقه اوان به صورت ایوان و درب طبقه دوم به صورت بالکنی چوبی است، که 68 ستون بالکن بام ساختمان را مهار کرده، ذيل ساختمان از سر شیرهایی چوبی ساخته شده که به صورت دو پوش است که برای جلوگیری از ریزش برف و باران به وارد و خارج ساختمان طول آن را بلند ناراحت اند.

امکانات موجود دروازه اندر پارک بلد رشت

عمارت کلاه فرنگی، زمین بازی کودکان، زمین های ورزش، نمازخانه، سرویس بهداشتی و مبلمان پارکی، وسایل ورزشی همگانی، کانون تعليم آموزش بارآوردن فکری کودکان، آبنما و...

در 23 کیلومتری آبادي سرپل ذهاب، 33 کیلومتری کرند غرب و 140 کیلومتری کرمانشاه،روستای شالان  راست شده است که از توابع بخش کرند غرب بلد اسلام معمور پررونق پيشرفته غرب درون استان کرمانشاه است.این روستا از سرشت و شمال شرقی به ارتفاعات دالاهو از كنارها و شمال شرقی به ارتفاعات بانه ریز و از قبله به ارتفاعات ناقوس اكسيده علیان محدود می شود.

انجیر، گردو، نار اناربن و هلو از برجسته ترین محصولات سردرختی باغات شالان محسوب می شوند. حنط و فضا نیز در این آبادي کشت می شود. دروازه اندر روستای شالان صنایع دستی نیز متداول و كسادي دارد و گروهی از مردم به ویژه زنان به تولید حين اشتغال دارند.

 
مصالح به کاررفته دروازه اندر خانه های قدیمی دربردارنده سنگ، آجر، گچ، چوب، خشت و لجن است. منتها خانه های جدید با مصالح سیمان، آهن، آجر و گچ ساخته می شوند.

در 9 کیلومتری رستاق بنای سنگی مستطیل شکلی با ابعاد 70/7×86/4 متر سكون دارد که به طاق گرا معروف است. این بنای سنگی فضای ایوان مانندی است که دیوارهای داخلی لمحه از مردار اندام های سنگ و ملاط گچ ساخته شده است. ارتفاع بنا از سطح زمین 7/11 متر و عرض لب زمام طاق 10/4 متر و ژرفنا بنا 10/3 متر است. دیوارهای داخلی بنا با اشکال هندسی منقوش طراحی و ايفا به جريان انداختن شده است.

مردم دهات در اوقات فراغت به اجرای بازی های محلی می پردازند که معروف ترین متعلق ها گرزان است. این بازی 8 فرد تعداد بازیکن دارد که بازیکنان سر پشه دره مربعی که بر روی زمین ترسیم می شود قرار می گیرند. درون وسط این مربع چاله ای آرامش دارد که چهار گُرز در درون چاله نهاد استقرار می دهند. پايان چهار نفر داخل خط حمله به حفاظت از گرزها می پردازند و چهار فرد تعداد که سر پشه دره خارج از مربع هستند برای تصرف گرزها به افراد درون مربع حمله می کنند. چنانچه موفق به تصرف گرزها شوند به حمله خود با گرز بقيه می دهند و افراد مدافع نزاكت مال ها را از خود مدار دوره می کنند. سایر بازی ها عبارتند از قاوقاوان و توقا. از مهم ترین صنایع دستی و هنری روستای شالان به جاجیم، موج، گیوه و توپ دوزی می توان استعاره کرد. موسیقی در میان مردم روستای شالان همتا سایر مناطق کردنشین اهمیت فراوانی دارد و استفاده از شمشال و دف مدخل سرپوش اجرای مراسم مذهبی بسیار متداول است. شمشال نوعی ساز بادی از متاع تيره فنر است که به نی شباهت دارد، این ساز با نوایی سوزناک و گیرا نواخته می شود. پوشاک مورد سود مردان روستای شالان عبارتند از سربند، کلاه، ريشه چین، کُوله بال، قبا، سُمخه، شال، سَلته، جافی، جوراب و گیوه و پوشاک زنان این روستا نیز دربردارنده سربند، زیرپوش، کلنجه، پیراهن، یل، قبا، روپوش و جافی است. از اقسام غذاهای متداول قصبه می توان به شلم گوشه علامت راي کرد که ترکیبی از آب دهان مني انار، حنط نیمکوب، سبزیجات معطر و مغز گردكان است. کولیره نیز نوعی خبز محلی مرکب از آرد گندم، جو و جواري است که بر روی ساج كامل رسيده می شود. همچنین قیسی که ترکیبی از نخود، ماء مايع شيره گوجه فرنگی، پیاز و کمی برنج است، یکی دیگر از غذاهای محلی روستای شالان است.

نام اصلی مغار علی صدر «غار علی سرد» یا «غار علی سد» بوده که به تدریج اصطلاحا به علیصدر معروف شده است. درون فرهنگ جغرافیایی ایران و واژه نامه آداب داني دهخدا، به اعتبار « حفره علی سرد» آمده ولی هر دو این منابع لقب كلمه و ننگ اصلی دم را « علی سد» ذکر کرده اند. آنچه مسلم است تا این تاریخ درب هیچ طرز مدرک تاریخی نامی به آغاز علیصدر ذکر نشده با این لياقت و عدم خود اهالی نیز نفس را علیصدر می گویند. سابقه سنگ های تشکیل دهنده کوه مغاره علیصدر سر پشه دره حدود اوقات دوم زمین شناسی یعنی موسم ژوراسیک ( 190 تا 136 میلیون سال سبق ) تخمین منزجر می شود.

محوطه اصلی مغار علیصدر سر پشه دره همدان از تعداد زیادی تالار بزرگ و کوچک و پیچ تو پیچ تشکیل شده است که به وسیله دهلیز ها و نقب های مشبک با یکدیگر مرتبط می شوند و برخی از آنها وسعتی بیش از چند صد متر مربع دارند. سقف مغار علی والا بالانشين و ذيل ( که درب برخی بخت ها تا ۱۰ متر از سطح محلول ذوب خوي بزاق ارتفاع دارد) پوشیده از رسوبات کربنات کلسیم پاك نژاد و مغشوش با عناصر شیمیایی دیگر است. این رسوبات به كنا های خودي استالاگتیت هایی با فرم های دلكش ایجاد کرده اند و تو کف مغار علیصدر و درون جاهایی که عصير حل وجود ندارد نیز استالاگمیت ها منظره زیبایی بوجود آورده اند.

منشا محلول ذوب خوي بزاق غار علیصدر چشمه های زیر زمینی و علاوه بر آن، ریزش های جوی است که به صورت قطرات عصاره از دیواره ها و سقف غار به درون عرق می ریزد. درب کل كهف علیصدر عظیم از طریق فرسایش و ایجاد نقب بيغوله های ریز در تل(ريگ) سنگ های آهکی و به حتي پیوستن تدریجی این حفره ها درب طی سالیان طولانی ایجاد شده است.

طبق آزمایشات ماء مايع شيره جزو محلول ذوب خوي بزاق های بی کربناته کلسیک سبک دارای pH اسیدیسیته نزدیک به خنثی می باشد همچنین به دلیل نيست املاح آهکی غیر برازنده شرب و از منظر میکروبی نیز آلوده و درون نتیجه فاقد هر صنف حیات جانوری می باشد. هوای تو غار علی والا بالانشين و ذيل همدان سبک، تمیز، عاری از خاك و مشهد و کاملا ساکن است به طوری که چنانچه شمعی داخل آن معلوم کنند هیچ نحو حرکتی در شعله قنديل دیده نمی شود.

 تا سال ۱۳۵۲ دهانه غار علیصدر تنگ و درون حدود ۵۰ سانتیمتر بود و دسترسی به وارد و خارج غار آبی علیصدر تنها توسط کوهنوردان حرفه‌ای ممکن بود؛ تا این که عبدالله حاجیلو که از سال ۱۳۴۱ ریاست هیئت کوهنوردی همدان را بر تقبل داشت و از احضار توجه مقامات برای توسعه حفره علیصدر مأیوس شده بود، شخصاً قدرت به کار شد و با مقبولیتی که درون شهر و استان داشت با کمک مردم محلی و سود از بازوی هیئت کوهنوردی و گروه شهرستان و استان، سرانجام لگام فم غار علیصدر تو اردیبهشت ماه ۱۳۵۳ به گفته شرح ۵ متر و حاصل ۳ متر باز شد. داخل سال بعد، با بتون ریزی قسمتی از کف غار، مسیر خشکی نیز برای راهپیمایی داخل غار ایجاد شد و پايان با تجهیز مغار به چند قایق و نیز تأمین روشنایی درون آن، داخل تاریخ ۴ خردادماه ۱۳۵۵، غار علیصدر به بهره‌برداری رسید.

 خانه های روستای وارنگه عموما طرفه و دارای سقف شیروانی هستند. درب مورد سابقه جمعیت پذیری این آبادي گفته می شود که  تقریباٌ در100 سال پیش حدود قصبه خانوار سر پشه دره این ديه زندگی می کرده اند ولی درون یک برف سنگین تمامی این غرفه ها تخریب و اهالی غیر از سه تن قربانی برف می شوند  و این سه فرد تعداد بعد از یک نهوض و ولادت توقف مجدد به قصبه بر می گردند و پایه جدید اسکان درب این تنگ زیبا را می ریزند.  و درب فصل زمستان زیبا ترین و تمیزترین برفهای  دره ای را می توان تو اینجا مشاهده کرد. منتها باید به این نکته نیز حكم کرد که برف های فراوان این دروا گاهی خالی از خطرنبوده و آنرا به صف ای بهمن گیر تبدیل کرده است .

  
دره وارنگه رود دره ای فوق العاده و عریض است که طولانی ترین و مدخل سرپوش عین حال زیباترین مسیر تصاعد به قله مستخلص کوه می باشد و مدخل سرپوش منطقه حفاظت شده البرز مرکزی موسسه محیط زیست قرار گرفته است. با استمرار دادن رودخانه وارنگه جوي وگذر از کنار دریاچه به انتهای تنگ که نزدیک شوید قلل کمانکوه، سرماهو و یخچال را درون سمت چپ و ستيغ اسبی چال و خلنو را کمی جلوتر ودر سمت صواب سهي و ستيغ های پالون گردن و عبهر را درب انتهای آن دره خواهید دید. مسیر دسترسی به دروا وارنگه جگرپاره از انتهای روستا و داخل مسیر مخالف جریان محلول ذوب خوي بزاق است که مسیر دره کاملا معلوم است. تنگ ای سرسبز با گیاهان کوهستانی نامعدود و معدود و تنوع جانوری و فاقد سایه. داخل ضمن با بقيه دادن به یکی از سرچشمه های اصلی نهر کرج نیز بر می خورید.

  
منطقه حفاظت شده:
منطقه از لباس استتار سبز و گیاهان متنوع مملو است .گیاهانی همچون گون، بنفشه، چمنزار ، سرخ ، شبدر وحشی ، بوک ( به لسان كلام محلی)  ، ترشک ، بومادران ، گرزه ، کلیک ( گل  تاك زرد بسیار دلپذير بو که با آن  مربا صحيح می کنند ) ، کرزنگ ( که برای بیماری قند  خوب است ) ، جعفری وحشی ، شوید وحشی  ،  قارچ های بسیار بزرگ  خوراکی ، گلپر ( گلپر های این دره داخل خرداد ماه با حاصل نزدیک به یک متر و 40 سانت بركشي داشتند)  پوشش گیاهی متنوع این منطقه را شکل می دهند. این سوق رده کاملا توسط موسسه محیط زیست حفاظت شده و دروازه اندر فصول مختلف نمودار حیوانات گوناگونی مانند گراز ودر مناطق بالاتر خرس و کل و بز و قوچ و میش هستیم که از  كل حیات دد و آدمي این کوهستان ها هستند و  سر پشه دره تعرض شکار نیز قراردارند. همچنین خرس خاکستری  و  خرس قهوه ای نیز  دروازه اندر این ارتفاعات دیده و حتی شکار هم شده است.